TİYATRO " TEK"  DEĞİLDİR / 30 Nisan 2012 - bianet.org

Gelişmiş ülkelerde tiyatroların hepsi aynı havuzda değerlendirilmez. Tamamen farklı iki "tiyatro" söz konusudur.

Birincisi "hoşça vakit geçirtmek için" yapılır. Büyük ya da küçük sanatçılar tarafından oynanır. Seyirciye iki, üç saatlik bir zaman diliminde hoşlanacağı, hoşça vakit geçireceği "gösteri"ler sunarlar. Elbette diğer bütün meslekler gibi bu da saygın bir meslektir. Tek amacı para kazanmaktır. Bu nedenle bu tür tiyatrolara "ticari tiyatro" adı verilir ve patronun tek istediği ticaret yapmak, satıştan gelir temin etmektir. Özgürdür, ne isterse yapar. Büyük yıldızları taşır sahneye ya da seyirciye hoş gelebilecek ne varsa onu... Bunlar argo kelimeler de kullanabilir, özgürdürler.  Devlet, bu tiyatrolara kültür ödeneğinden bir pay ayırmaz. Kendi aralarında yardım sandıkları kurarlar ya da başka "Patronlar" tarafından desteklenirler.

Öte yandan bir de kamu tiyatroları vardır. Devletin (hükümet değil) kültür politikasının ayrılmaz bir parçası olarak. Su gibi, metrobüs gibi, tren gibi bir ihtiyaçtır. Daha iyi, daha doğru ve daha güzel için... Bu da kamu tiyatrolarının işidir. (Kamu tiyatrosu kavramı sadece Devlet ve Şehir Tiyatroları'nı kapsamıyor. Kamu tiyatrosu yapan tüm özel tiyatroları da içinde barındırıyor.)

Orası, devlete ödediğimiz vergilerin bize kültür olarak yeniden döndüğü yerdir. Amaç anlatmaktır. Elbette anlatacak bir şeylerimiz varsa. Bu tiyatrolar adı üstünde "public"tir, kamuya aittir ve aynı politikalar içinde desteklenir. Kar amacı gütmezler, önemli olan evrenseli (elbette içinde Anadolu evrenseli de vardır) aktarmak, paylaşmaktır. Ve ticari tiyatroların yapamadıklarını ya da sergilemeleri olanaksız metinleri seyirciye ulaştırırlar.

Bir ticari tiyatro, Anadolu kentlerine sadece para kazanmak için gider, her kentte iki bilemediniz üç kere oynar ve bir başka kente geçer. Haklıdırlar, başka türlü de yapamazlar. Oysa kamu tiyatroları bugün, Erzurum'da, Van'da, Sivas'ta, Gaziantep'te 30 kez, 40 kez seyirci karşısına çıkıyorlar.

Tiyatroları Varolma nedenleri farklıdır. Sık sık aynı havuza koysak da, Kavramları çorbaya dödürsek de!  Ki bu birçoğumuzun işine geliyor!